De omgekeerde wereld van Baudet

Maak stuk wat in de weg staat

In de ogen van Thierry Baudet is vooruitgang achteruitgang en de Europese rechtsstaat een onrechtvaardige institutie. Dat maakt nieuwsgierig naar zijn visie op democratie. De conclusie: het is logisch dat hij in Trump en Orbán geestverwanten ziet.

Baudet spotprent
Illustratie Joep Bertrams.

Met twee zetels in de Tweede Kamer en dertien in de Eerste is Forum voor Democratie (FvD) volgens zijn leider het ‘vlaggenschip van de renaissance’ – en niet alleen in Nederland: de ‘grote taak’ is een ‘Europese renaissance’ teweeg te brengen.

Die taak stelde Thierry Baudet zijn partij op het oprichtingscongres, ruim twee jaar geleden. Aan pompeuze woorden heb je nooit gebrek bij hem. Lees verder “De omgekeerde wereld van Baudet”

‘Politici zijn zelf onderdeel van het probleem’

De uitholling van Nederland: De oplossingen

Na dertig jaar ontmanteling van de verzorgingsstaat hebben burgers het vertrouwen in de overheid verloren. Optrekken naar Den Haag om het tij te keren is niet genoeg. Professionals moeten opstaan tegen marktwerking in hun publieke diensten.

Klaslokaal
‘In het onderwijs vindt een harde selectie plaats tussen leerlingen die een kans in het leven krijgen en leerlingen die dat niet is vergund’ © Guido Benschop / De Beeldunie

De vrouw aan de balie van de huisartsenpraktijk in Leiden liet haar verontwaardiging luid en duidelijk horen. Al jarenlang schreef de dokter haar een specifiek soort maagzuurremmer voor: andere merken hadden bij haar bijwerkingen als misselijkheid en diarree. En nu kon dat opeens niet meer en moest ze aan een ander middel? Wilden ze haar soms misselijkheid en diarree bezorgen? Lees verder “‘Politici zijn zelf onderdeel van het probleem’”

Winst op rechts

Geen meter verder

Anders dan de naam suggereert is het Forum voor Democratie de democratische rechtsstaat niet goed gezind. Hoe moeten andere partijen zich tegenover het FVD opstellen nu de partij van Thierry Baudet in de Eerste Kamer de grootste wordt? Samenwerken zit er niet in, maar de vraag is wel hoever de VVD en CDA meebuigen.

Verkiezingsdebat
7 maart 2019, Amsterdam. Fractievoorzitters (vlnr) Klaas Dijkhoff (VVD), Rob Jetten (D66), Sybrand Buma (CDA), Lodewijk Asscher (PvdA) en Thierry Baudet (FVD) voorafgaand aan het RTL-verkiezingsdebat in de Rode Hoed
© Bart Maat / ANP

Uit het beslissende CDA-congres dat in oktober 2010 de knoop moest doorhakken over samenwerking met de PVV is dit de zin die de tijd heeft overleefd: ‘Doe dit de partij niet aan, doe dit het land niet aan.’ Voor oud-minister van Justitie Hirsch Ballin was het zonneklaar dat de christendemocraten geen politiek verband moesten aangaan met een groepering waarvan ook toen, nog voor leider Geert Wilders over ‘nep-parlement’ en ‘nep-rechters’ begon, vaststond dat ze lak had aan de democratische rechtsstaat. Lees verder “Winst op rechts”

De uitholling van Nederland

Dertig jaar neoliberalisme

Met de ontmanteling van de verzorgingsstaat hebben opeenvolgende kabinetten het sociaal contract tussen overheid en burgers eenzijdig verbroken. Mensen kunnen er niet meer op rekenen dat de overheid er voor hen is en verliezen het vertrouwen.

Veiling ziekenhuis inboedel
Inboedel van de failliete IJsselmeerziekenhuizen staat in een hal van het veilinghuis Troostwijk, Amersfoort. Het meubilair en de apparatuur van de ziekenhuizen worden via het veilinghuis verkocht
© Koen Van Weel / ANP

Het was een dubbeltje op z’n kant: bijna waren jongeren in Noord-Holland die zijn aangewezen op intensieve zorg plots daarvan verstoken geweest. Voor de onderhandelingen met de jeugdzorginstellingen over de tarieven hadden de gemeenten in die provincie ambtenaren van hun afdelingen contractmanagement ingezet. Niet alleen boden ze irreëel lage vergoedingen, ook eisten ze dat de hulpverleners elk uur dat ze werkten in detail zouden gaan administreren en gaven ze geen ruimte voor loonsverhogingen. Lees verder “De uitholling van Nederland”

Na mij geen zondvloed

Interview: Het rentmeesterschap van Dorien Pessers

Rechtsfilosofe Dorien Pessers gruwelt van de milieuschuld die de generaties van nu doorschuiven naar die van later. Een ‘ecologische rechtsstaat’ is geboden.

Dorien Pessers
‘De staat is inderdaad geen machine, maar wel bij uitstek een project dat het geluk van de mensen moet dienen’ © Foto Ton Toemen

Dorien Pessers is sinds ze met emeritaat ging, in de zomer van 2017, verlost van het drukbezette universitaire leven, maar het valt nog altijd niet mee een afspraak met haar te maken. Lees verder “Na mij geen zondvloed”

Beroeps(z)eer

‘Wie meet mag het zeggen’

Degene die het werk doet beslist niet meer hoe het moet worden gedaan. Die zeggenschap is verschoven naar de procesmanagers en kostenbeheersers. De omgekeerde wereld, eigenlijk.

Fabricage van gietmallen © Roger Dohmen / HH

In de huidige werkcultuur is het streven naar efficiëntie zodanig doorgeschoten dat voor ‘ervaringen, intenties en zingeving’ – dat wat het leven interessant maakt – geen ruimte is. Of de meetmanie de kwaliteit van het werk bevordert is twijfelachtig. Lees verder “Beroeps(z)eer”

De ontmanteling van de democratie

Hoe de kunst van het samenleven verstoord raakt

De essentie van de democratie schuilt in haar maatschappelijke betekenis: naast een stelsel van rechten om iedereen een stem te geven, is zij een vorm van beschaving die het mogelijk maakt fatsoenlijk met elkaar om te gaan. Verschijnselen van verval worden soms met een klap zichtbaar, zoals met de verkiezing van Donald Trump, maar soms zijn de krachten die de democratie bedreigen als een reukloos gifgas dat van onder de deur komt.

‘Marcel Ten Hooven is erin geslaagd om tegelijkertijd een knappe analyse en een hartstochtelijke verdediging van de moderne democratie te schrijven.’

— Femke Halsema

De ontmanteling van de democratie gaat in op de ideologische armoede van de volkspartijen, het asociale neoliberalisme, de valse beloftes en de zondebokpolitiek van het populisme, het ondemocratische karakter van het referendum, maar ook op de groeiende ongelijkheid, de verminderde solidariteit en de invloed van nepnieuws.


De ontmanteling van de democratie
Hoe de kunst van het samenleven verstoord raakt – en wat eraan te doen
Marcel ten Hooven
Arbeiderspers | 2018

Verkoopprijs: € 19,99

Bestel nu een exemplaar


De ontmanteling van de democratie kreeg lovende recensies in de pers en het boek werd genomineerd voor diverse prijzen.

Lees verder “De ontmanteling van de democratie”

De halve waarheid is geen leugen

Zwendeltaal en pr-middelen in de politiek

In de woorden van Hannah Arendt moet politiek een waarheidstrouwe poging zijn ‘de wereld te verwoorden’. Maar in die politiek neemt het aantal pr-mensen en mannetjesmakers toe die zich bedienen van metaforen, hyperbolen en suggestie om kiezers hun versie van de werkelijkheid te doen laten geloven.

Aftreden minister Halbe Zijlstra
Het aftreden van minister Halbe Zijlstra op 13 februari 2018. © Maarten Hartman / HH

In het essay ‘Liegen in de politiek’ beschreef filosofe Hannah Arendt een veel voorkomende vorm van cynisme in de wereld van de politiek als volgt: ‘Politiek bestaat voor de ene helft uit beeldvorming en voor de andere helft uit de kunst om mensen in het beeld te doen geloven.’ Lees verder “De halve waarheid is geen leugen”

Loos alarm in Troje

De schijngestalten van de identiteitspolitiek

Mensen als Thierry Baudet die de burgers tegen alle rooskleurige statistieken in een identiteitscrisis proberen aan te praten, maken van de ‘plek van ontmoeting’ – het forum van de democratie – een lege plek.

Beeld prins Maurits in Mauritshuis
Naar aanleiding van berichten over de verwijdering van een buste van prins Johan Maurits uit het Mauritshuis liet directeur Emilie Gordenker weten dat een polyester replica heeft plaatsgemaakt voor een terracotta beeld van Maurits, op een andere plek in het museum. © JERRY LAMPEN / ANP

Op 12 december 2017 veranderde voor sommigen het beeld dat zij van Nederland hadden op slag. Twee weken eerder had Thierry Baudet nog alarm geslagen: ‘We bevinden ons in een duizelingwekkend destructieproces. Troje brandt!’ Lees verder “Loos alarm in Troje”

Levenslessen van Johan Witteveen

Een soefi sust de duivel in slaap

Ondanks zijn hoge leeftijd was Johan Witteveen vastbesloten om begin februari naar India te reizen, voor een conferentie over universeel soefisme. Hij voelde een grote drang om te gaan, zeker nu met ‘America First’ en de Brexit een politiek van eigenbelang de wereld onder hoogspanning zet. Hij verlangde ernaar daarover in New Delhi Lees verder “Levenslessen van Johan Witteveen”

Europa kan het hebben

Vluchtelingenstroom – Het gewilde continent

Afrika en het Midden-Oosten worden voller, Europa wordt leger. Emigratie van zuid naar noord zal daarom verder toenemen. Valt Europa ten prooi aan wanorde? Of is er een positief verhaal? ‘Ik hoop op een Europa dat weer groot denkt in plaats van benauwd.’

Pro vluchtelingen demonstratie Madrid
Madrid, 12 september 2015, duizenden demonstreren voor hulp aan de vluchtelingen. © Elena Shesternina / RIA Novosti / HH
 In de vluchtelingencrisis dringt de wereld van de wanorde zich op aan de wereld van de orde, in de woorden van de Amerikaanse journalist Thomas Friedman. Europa heeft een rechtsstatelijke en democratische orde gecreëerd waarin de idee van de waardigheid van mensen vorm kreeg in hun gelijkberechtiging en vrijheid. Abstract? Niet voor de vluchtelingen uit de wereld van de wanorde. Ze rijden, varen, zwemmen, lopen naar Europa om te ontkomen aan de anarchie en willekeur in de desintegrerende staten in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, waar geen recht heerst.

Lees verder “Europa kan het hebben”

Alex Brenninkmeijer over de verdeling van macht

‘Het weefsel erodeert’

Volgens ex-ombudsman Alex Brenninkmeijer verwart de overheid burgerrechten steeds vaker met een aanval op haar macht, en trekt zij daarom juist meer macht naar zich toe. ‘Dat is een aanmerkelijke verzwakking van de rechtsstaat.’

Werkbezoek aan vluchtkerk
De Nationale Ombudsman bezoekt de Vluchtkerk in Amsterdam om samen met medici en de bewoners te kijken naar een verbetering in de toegankelijkheid van de Nederlandse zorg voor ongedocumenteerden. (08-02-2013 ). Foto: Rink Hof / Hollandse Hoogte

Als de macht trapt, dan is het naar beneden, waar meestal de burger staat. Toen Alex Brenninkmeijer in Amsterdam eens van de sokken werd gereden door een onbesuisde chauffeur van Parkeerbeheer ging hij bij de politie zijn beklag doen. Zijn fiets was kapot, zijn hand gewond Lees verder “Alex Brenninkmeijer over de verdeling van macht”

Zelfbedrog met de DS

Ruim baan voor de auto

De auto staat symbool voor vrijheid. Een fijne illusie voor de automobilist, een gotspe voor de rest. De auto koloniseert de leefomgeving en bedreigt de veiligheid. Toch kruipt het bloed, over Franse weggetjes.

Citroën DS ontwerper
Flaminio Bertoni, ontwerper van Citroën IS/DS, met een van de eerste maquettes.
Begin jaren vijftig (Archief Citroën)

We hebben onze Citroën D Spécial uit 1974 onlangs ingeruild voor een ID 19 van nog tien jaar ouder. Beide auto’s zijn van het model dat beter bekend staat als ‘snoek’. Vraag niet naar de ratio achter dit besluit, want die is er niet. Vanuit utilitair oogpunt is het onverstandig Lees verder “Zelfbedrog met de DS”

Bisschop Gerard de Korte over zonde en verzoening

‘Niemand doet alleen het goede’

Voor veel buitenstaanders bewijst de biecht dat de katholieke kerk nogal luchtig omgaat met waarheid en leugen. ‘Een banalisering van het christelijk bestaan’, vindt bisschop Gerard de Korte.

Portret bisschop De Korte
Gerard Johannes Nicolaas de Korte (1955) is sinds mei 2016 bisschop van het bisdom Den Bosch. Zijn wapenspreuk luidt: Confidens in Christo (In vertrouwen op Christus). In 2015 werd hij verkozen tot ‘Theoloog des vaderlands’. Foto Reyer Boxem

Een christen is volgens Hendrik Marsman een ‘laf deemoedsdier’, zijn kerk een ‘grote witwasfabriek’. Lees verder “Bisschop Gerard de Korte over zonde en verzoening”

Vaarwel, ironie!

Het keurslijf van de oneliner

Bijtend sarcasme, op de persoon gespeeld en bewust krenkend, verdringt in de politiek de milde ironie. Door de groeiende invloed van de tv-democratie en de spindoctor maken Kamerleden vooral nog voorgeprogrammeerde grappen.

De katholieke politicus Joseph Luns, veteraan op Buitenlandse Zaken en in de jaren zestig en zeventig een held van rechts Nederland, stond op een warme zomerdag bij een sluisje aan de Kagerplassen Lees verder “Vaarwel, ironie!”