Essays

De toeslagenaffaire laat zien hoe het populistische wantrouwen tegenover burgers de politiek de afgelopen jaren infecteerde. Wat meer wantrouwen graag, zei de Kamer van links tot rechts tegen het kabinet.

Jammer is dat, schreef Tommy Wieringa in zijn NRC-column: pas nu het leed is geschied, hoor je in politiek Den Haag alom spijtbetuigingen over hoe de overheid in de toeslagenaffaire ‘de menselijke maat’ uit het oog was verloren. ‘Vooraan in het proces hoor je nooit iemand over de menselijke maat’, aldus Wieringa.

Voor ‘menselijke maat’ kun je ook ‘vertrouwen’ lezen. Unisono wordt er aan het Binnenhof gezegd dat de overheid voortaan meer vertrouwen in de burgers moet hebben, nu uit het onderzoeksrapport ‘Ongekend onrecht’ blijkt hoe meedogenloos de Belastingdienst te werk ging in de bestrijding van mogelijke fraude met de kinderopvangtoeslag: een vergeten handtekening kon al voldoende zijn om ouders als laaienlichters te behandelen en voor straf financieel kaal te plukken. Lees verder “De populistische drift”

Het conservatieve gedachtegoed stond ooit voor sceptisch denken over de menselijke conditie, voor het besef dat het bestaan zich maar in beperkte mate laat reguleren. Waarom verkopen conservatieven nu dan hun ziel aan de stokebranden van radicaal-rechts?

Het is wonderlijk. Hoe kan je als aanhanger van een beweging die in de politiek de gematigdheid, de goede smaak en de welgemanierdheid voorstaat bij een partij van stokebranden terechtkomen, met een politica in de hoogste rangen – Annabel Nanninga – die voor de verdronken vluchtelingen op de Middellandse Zee het woord ‘dobbernegers’ heeft gemunt? Dat raadsel, waarom conservatieven in de verleiding kunnen komen de kant te kiezen van radicaal-rechts, laat zich in een kleine anekdotische geschiedenis aanschouwelijk maken. Lees verder “In de greep van radicaal-rechts”

De voorvechters van een fusie tussen PvdA en GroenLinks fixeren zich te veel op het premierschap. Eerdere linkse machtsdromen zetten rechts juist in het zadel. Links kan beter zijn visie op de huidige problemen aanscherpen.

‘Kies de minister-president. Kies Den Uyl’, stond er in vette letters op de verkiezingsaffiche van de PVDA in 1977. De dubbele betekenis in die slogan droeg een belofte in zich: met een stem voor Joop den Uyl zou je niet alleen voor de zittende minister-president kiezen, maar ook de prolongatie van zijn premierschap zeker stellen. Later dat jaar ontwaakten de kiezers die in de belofte geloofden met een kater. De stembusuitslag had de PVDA euforisch gestemd – de tien zetels winst waren in die tijd ongekend – maar de ontnuchterende uitkomst van een formatie van 208 dagen was dat Den Uyl naast het premierschap greep.

Ook al was ze de grootste partij, de PVDA belandde in de oppositie, zich verbijtend over dat tweede kabinet-Den Uyl dat er niet was gekomen en de aanblik van CDA-leider Dries van Agt als minister-president achter de regeringstafel, met VVD’er Hans Wiegel voldaan als vicepremier naast zich. Hoed je voor teleurstellingen: dat zou de les van deze geschiedenis kunnen zijn voor wie nu verwacht dat links zich een sterke positie in de strijd om de macht verwerft als PVDA en GroenLinks fuseren, of – op z’n minst – een gezamenlijke kandidaat-premier naar voren schuiven. ‘Waar wachten Asscher en Klaver nog op?’ schreef Volkskrant-columnist Bert Wagendorp vol ongeduld, ‘de macht ligt voor het oprapen.’ Lees verder “Een wanhoopssprong in het duister”