In het nieuws
‘Het gevaar van onderhandelen is natuurlijk dat je er uitkomt met elkaar’, twitterde de politiek commentator van Trouw, Bart Zuidervaart, daags nadat VVD en CDA definitief hadden geweigerd met de combinatie PVDA/GroenLinks het gesprek over regeringssamenwerking aan te gaan. Daarmee typeerde hij scherp de kleingeestigheid die deze blokkade kenmerkt. Lees verder “Wat is de politieke winst van de rede van Kaag?”
De slag om het Capitool: Na de bestorming
Het oproer bij het Capitool tekent de diepe crisis in de Amerikaanse democratie. Het kan ook een wending ten goede markeren als Joe Biden er de juiste les uit trekt en de band tussen Washington en de samenleving versterkt.
Hoe aanlokkelijk dat woord ook is vanwege z’n dramatische lading: een poging tot een ‘staatsgreep’ was de bestorming van het Capitool waartoe president Donald Trump de meute ophitste niet. Een coup veronderstelt een vooropgezet plan om de staat omver te werpen, en dat ontbrak. Met valse heroïek waaraan de geur van fascisme hing – ‘Laat de zwakken opzij gaan, dit is een tijd voor kracht’ – bracht hij in een toespraakje zijn aanhang het hoofd op hol, om daarna in het Witte Huis op de bank te kijken naar het tv event dat hij zelf had georkestreerd. Een doordachte strategie zat daar niet achter. Lees verder “Een Republikeins achterhoedegevecht”
Corona en democratie
De coronacrisis laat zien dat de maatschappelijke vrede op een wankel fundament rust. Na de pandemie zullen we nog steeds de maatschappelijke en politieke gevolgen ondervinden van de manier waarop ons sociale leven op dit moment wordt beknot.
Met het cliché ‘Doe ma hewoon, dan doe je á hek henoeg’ prijst de vvv van Zeeland de eilandbevolking als de nuchterheid zelve aan. Van die spreekwoordelijke kalmte en bezonkenheid was geen spoor te bekennen bij de Zeeuw van wie Hans Boutellier onlangs een lift kreeg. Bij het onvermijdelijke onderwerp corona spuide de man het hele QAnon-repertoire aan absurditeiten: die pandemie is een complot, Bil Gates wil chips in mensen implanteren, Rutte is een bloeddrinkende pedofiel, corona is een griepje. Lees verder “Binnen een denkbeeldige cirkel”
VS: Na de zege: de krachten bundelen
De verkiezingszege van Joe Biden en Kamala Harris is een opluchting van jewelste voor iedereen die het benauwd had onder Donald Trump. Nu wacht hun de grootste opgave waarvoor het verscheurde land staat: de bestrijding van de ongelijkheid.
Op de site van de NOS stond in de week van de Amerikaanse presidentsverkiezingen een foto van een stemlokaal in Atlanta: vrijwilligers die lange uren maakten om de stemmen te tellen – mondkapjes op, de mouwen opgerold, een hoge stapel stembiljetten voor zich op tafel. Dit waren dus de fraudeurs die met de Democraten samenspanden om Donald Trump zijn presidentschap afhandig te maken. Lees verder “Een mentale opkikker voor Amerika”
Corona: Europees herstelfonds
Met hun herstelplan smeden Angela Merkel en Emmanuel Macron Noord- en Zuid-Europa hechter aaneen en wapenen ze de EU tegen de nationaal-populisten. Nu de rest van de Europese leiders nog.
In zijn boek De passage naar Europa karakteriseert historicus en filosoof Luuk van Middelaar de politicus die het verschil kan maken als een ‘tijdkunstenaar’. Dankzij zijn gevoel voor het cruciale moment weet de politicus die deze kunst meester is wanneer hij de geschiedenis een beslissende draai kan geven en een doorbraak naar nieuwe verhoudingen kan forceren. Kortom, aldus Van Middelaar: ‘Hij schept feiten op de drempel van het ogenblik.’
In dat licht gezien, ontgaat je iets als je het Europese initiatief van Angela Merkel en Emmanuel Macron droogjes als een ‘herstelfonds’ betitelt of, dramatischer, als een ‘reddingsplan’. Met die termen uit het economische jargon mis je de politieke crux van hun plan voor een fonds van de gezamenlijke EU-lidstaten, bedoeld om het leed te verzachten in de landen die de coronacrisis het hardst treft. Lees verder “Op de drempel van het ogenblik”
In het nieuws
Donald Trump, Boris Johnson, Jair Bolsonaro, Viktor Orbán: zonder uitzondering vervallen de sterke mannen van deze wereld oog in oog met de coronacrisis in ontluisterend gestuntel. Altijd konden zij een vijand aanwijzen, degenen die het gevaar van buiten vormden, maar nu schuilt dat gevaar in hun eigen onvermogen om adequaat en proportioneel op de pandemie te reageren. In de coronacrisis zijn zij hun eigen vijand. Lees verder “De zwakste leider heeft de grootste mond”
Politieke samenwerking CDA en FvD
Anders dan haar politieke geestverwanten in Duitsland is het CDA bereid samen te werken met extreem-rechts, blijkt in Noord-Brabant. Zo gooit de partij haar eigen idealen te grabbel.
Dave Ensberg uit Breda, directeur van Jantje Beton en van Surinaamse afkomst, is een van de vele stemmen in het Twitteroproer dat ontstelde CDA’ers hebben ontketend nu hun partij het Forum voor Democratie (FvD) heeft uitgenodigd om met de VVD in Noord-Brabant het bestuurscollege te vormen. Ensberg vindt dat ‘zijn’ CDA ver uit de buurt van de partij van Thierry Baudet moet blijven. ‘In 2012 werd ik lid van het CDA en bestuurslid van CDA-Brabant’, schrijft hij. ‘Dat deed ik niet om acht jaar later mijn partij een coalitie te zien vormen met een politieke partij die mijn gemengde gezin beschouwt als het symbool van homeopathische verdunning van het boreale ras.’ Lees verder “Rentmeesterschap? Alleen als het uitkomt”
Hoe de kunst van het samenleven verstoord raakt
De essentie van de democratie schuilt in haar maatschappelijke betekenis: naast een stelsel van rechten om iedereen een stem te geven, is zij een vorm van beschaving die het mogelijk maakt fatsoenlijk met elkaar om te gaan. Verschijnselen van verval worden soms met een klap zichtbaar, zoals met de verkiezing van Donald Trump, maar soms zijn de krachten die de democratie bedreigen als een reukloos gifgas dat van onder de deur komt.
‘Marcel Ten Hooven is erin geslaagd om tegelijkertijd een knappe analyse en een hartstochtelijke verdediging van de moderne democratie te schrijven.’
— Femke Halsema
De ontmanteling van de democratie gaat in op de ideologische armoede van de volkspartijen, het asociale neoliberalisme, de valse beloftes en de zondebokpolitiek van het populisme, het ondemocratische karakter van het referendum, maar ook op de groeiende ongelijkheid, de verminderde solidariteit en de invloed van nepnieuws.
De ontmanteling van de democratie
Hoe de kunst van het samenleven verstoord raakt – en wat eraan te doen
Marcel ten Hooven
Arbeiderspers | 2018
Verkoopprijs: € 19,99
De ontmanteling van de democratie kreeg lovende recensies in de pers en het boek werd genomineerd voor diverse prijzen.