In de ogen van Thierry Baudet is vooruitgang achteruitgang en de Europese rechtsstaat een onrechtvaardige institutie. Dat maakt nieuwsgierig naar zijn visie op democratie. De conclusie: het is logisch dat hij in Trump en Orbán geestverwanten ziet.
Met twee zetels in de Tweede Kamer en dertien in de Eerste is Forum voor Democratie (FvD) volgens zijn leider het ‘vlaggenschip van de renaissance’ – en niet alleen in Nederland: de ‘grote taak’ is een ‘Europese renaissance’ teweeg te brengen.
Die taak stelde Thierry Baudet zijn partij op het oprichtingscongres, ruim twee jaar geleden. Aan pompeuze woorden heb je nooit gebrek bij hem. Op 11 november 2018, na de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog, twitterde hij dat ‘de échte Europese zelfdestructie’ pas ná die oorlog begon, in de vorm van ‘honderd jaar culturele, demografische en geostrategische suïcide’. Wat valt in die tweet op? Dat de ‘Europese zelfdestructie’ volgens hem tot op heden voortduurt. Klaarblijkelijk doelt hij niet alleen op de machtsgreep van Hitler, diens vernietigingsdrang of de wereldoorlog die hij ontketende, maar óók op alles wat West-Europa nadien heeft gedaan om te voorkomen dat agressief nationalisme opnieuw, zoals in 1918 en 1940, de kans zou krijgen in oorlogsgeweld te ontsporen.
Zo is de EU, de institutie die een door regels bewaakte Europese orde optuigde en zo een einde maakte aan de vooroorlogse machtspolitiek van elkaar vijandige allianties, in Baudets gewaarwording een ‘onpersoonlijk politiek megaproject’ waaraan de nationale soevereiniteit op ‘sluipende’ en ‘doortrapte’ wijze is overgedragen. En het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, dat in de zestig jaar van zijn bestaan met zijn jurisprudentie vorm gaf aan de Europese rechtsstaat, is in zijn ogen een ‘allesverslindend monster zonder enige legitimiteit’.
Welkom in de omgekeerde wereld van Baudet. Anderen beschouwen het succes dat de EU boekte in het smeden van onderlinge banden tussen landen als vooruitgang, met een voor Europa ongekend lange periode van vrede en groeiende welvaart als resultaat. Baudet daarentegen percipieert de naoorlogse Europese geschiedenis als een periode van achteruitgang.
Hoe eerder de EU is ‘stukgemaakt’, hoe beter
‘We bevinden ons in een duizelingwekkend destructieproces’, zei hij eind 2017 op het FvD-congres over de toestand van Europa, ‘Troje brandt!’ Zoals ooit de argeloze Trojanen vijandige Griekse soldaten, verstopt in een houten paard, hun stad binnenlieten, zo heeft Europa volgens hem de vijand onthaald door immigranten toe te laten en de lidstaten te beperken in hun vrijheid een eigen immigratiebeleid te voeren. Het gevolg: een ‘demografische suïcide’ die volgens hem zal worden voortgezet tot er ‘nooit meer een Nederlander bestaat’. Dat is een van de redenen waarom Baudet hoopt op een Brexit en waarom hij de Catalaanse afscheidingsbeweging toejuicht: hoe eerder de EU is ‘stukgemaakt’, hoe beter.
In essentie was de betekenis van de naoorlogse vooruitgang dat de Europese democratieën een hechtere verbinding kregen met de rechtsstaat, dankzij de totstandkoming van het mensenrechtenverdrag evrm (1950) en de oprichting van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (1959). Het initiatief om de rechtsstaat steviger te verankeren was een les die Europa trok uit het nazisme.
Verschenen in De Groene Amsterdammer nr. 13 (27 maart 2019).